زمینلرزهٔ قائن | |
---|---|
ستارهٔ قرمزرنگ موقیعت رومرکز زمینلرزه را نشان میدهد.
|
|
تاریخ | ۱۰ مهٔ ۱۹۹۷ (۲۰ اردیبهشت ۱۳۷۶) |
بزرگی | ۷٫۳=Mw و ۷٫۲=Ms |
ژرفا | ۱۰ تا ۱۲ کیلومتر |
رومرکز | ۳۳°۴۹′ شمالی ۵۹°۴۸′ شرقی / ۳۳.۸۲° شمالی ۵۹.۸۰° شرقیمختصات: ۳۳°۴۹′ شمالی ۵۹°۴۸′ شرقی / ۳۳.۸۲° شمالی ۵۹.۸۰° شرقی |
مناطق آسیب | ایران افغانستان |
زیان | دستکم ۱٬۵۶۷ نفر کشته، ۲٬۳۰۰ نفر مجروح و حدود ۵۰٬۰۰۰ نفر آواره |
پسلرزهها | حدود ۲۱۵ پسلرزه |
زمینلرزهٔ قائن یا اَردِکول:
زمینلرزهای مهیب بود که در ۱۰ مهٔ ۱۹۹۷ ساعت ۰۷:۵۷ به وقت هماهنگ جهانی (۲۰ اردیبهشت ۱۳۷۶ ساعت ۱۲:۲۷ به وقت محلی)، استان خراسان در شمال شرق ایران را لرزاند. بزرگای گشتاوری این زمینلرزه که شدیدترین زمینلرزهٔ منطقه از سال ۱۹۷۹ تا آن زمان بود، ۷٫۳ اندازهگیری شد و مرکز آن در روستای اردکول در ۲۷۰ کیلومتری جنوب مشهد قرار داشت. زمینلرزهٔ قائن سومین زمینلرزهای بود که در سال ۱۹۹۷ در ایران رخ میداد و خساراتی عظیم بر جای میگذاشت. بر اثر این زمینلرزه منطقهٔ بیرجند–قائن ویران گشت؛ ۱٬۵۶۷ نفر کشته، بیش از ۲٬۳۰۰ نفر مجروح، و ۵۰٬۰۰۰ نفر آواره شدند؛ ۱۵٬۰۰۰ واحد مسکونی تخریب شد و یا آسیب دید. سازمان زمینشناسی آمریکا زمینلرزهٔ قائن را مرگبارترین زمینلرزهٔ سال ۱۹۹۷ توصیف کرد. ۲۱۵ پسلرزه بر شدت خرابیها افزود و بسیاری از بازماندگان را مجبور به ترک منطقه کرد. بعدها مشخص شد که زمینلرزه بر اثر گسیختگی در امتداد گسلی که در زیر خط مرزی ایران–افغانستان واقع بود، ایجاد شدهاست. در نهایت میزان خسارتها ۱۰۰ میلیون دلار آمریکا برآورد شد، و بسیاری از کشورها با اهدای پتو، چادر، لباس، و مواد غذایی به یاری زلزلهزدگان شتافتند. گروههای نجات به منطقه اعزام شدند تا داوطلبان محلی را در یافتن بازماندگانی که زیر آوارها مدفون شده بودند، یاری کنند. میزان تخریبها در اطراف رومرکز زمینلرزه تقریباً ۱۰۰ درصد اعلام شد که عمدتاً ناشی از شیوهٔ ناصحیح ساختوساز در مناطق روستایی بود.
موضوعات مرتبط: پرونده ویژهجغرافیازمین شناسی
برچسبها: زمینلرزهٔ قائن یا اَردِکول
«سالها» صدای عمر درختان است (ویدئو)
عرفان خسروی | حتما پیش آمده مبهوت صدای طبیعت شده باشید؛ صدایی که شما را به یاد چشمههای زلال و آسمان آبی و گیاهان شاداب میاندازد، یا شاید صدای دریا که کنار ساحل، نفس را برای چند لحظه در سینه حبس میکند و اگر ساحلی در نزدیکیتان نبود، میگویند صدفی که سوغاتی ساحل باشد، همان صدا را در خود دارد.
البته واقعیت این است که صدای صدف، در حقیقت صدای گردش خون داخل گوش شماست که به کمک صدف تشدید میشود، ولی چون صدف حس و حال ساحل را به یاد شما میآورد و خون شما هم مثل آب دریا، خروشان و سیال است، نتیجه دست کمی از شنیدن صدای ساحل ندارد.
حالا تصورش را بکنید که امکان شنیدن صدای عمر درختان برای شما فراهم شود؛ یعنی همان صدایی که طی فصلها و سالها، از قطور شدن بند به بندِ حلقههای تنه درختان به گوش میرسد، برای شما قابل شنیدن شود. البته برای این کار امکان چسباندن تنه درختان به در گوش چندان عملی نیست، ولی اگر حلقههای رشد تنه درختان را مثل صفحههای موسیقی، پخش کنیم چه؟ آیا در این صورت ممکن است صدای آوازی را بشنویم که اِنتها (درختهای سخنگو و متحرک سرزمین میانه در داستان ارباب حلقهها) برای همسران گمشده خود زمزمه میکردند؟
صدای اِنتها را شاید نه، اما حلقههای رشد تنه درختان اطلاعات ارزشمندی درباره سن درختان، نیز شرایط محیط زیست درختان، از جمله سطح بارش، بیماریها و حتی آتشسوزیها به دانشمندان میدهد. حلقههایی که رنگهای روشن دارند از وفور نعمت و رشد سریع درختان حکایت میکنند و حلقههای تیرهرنگ از سختی و کمآبی و رشد اندک. به این ترتیب مقاطع درختان مختلف یکشکل نیستند و هرکدام قصهای دارند، برای شنیدهشدن.
بارتولوما تروبک (Bartholomäus Traubeck) هنرمند جوانی است (goo.gl/vX6kC8) که سه سال پیش تصمیم گرفت صدای عمر درختان را به گوش بقیه آدمها برساند و این کار را کرد. او دستگاهی اختراع کرد که الگوهای رنگی مقطع تنه درختان را مانند یک گرامافون به صدا تبدیل میکند؛ اما این گرامافون به جای استفاده از سوزن، از دوربینی دقیق استفاده میکند که راههای چوب و حلقههای رشد را پایش میکند و با استفاده از الگوریتمی ریاضی به نتهای پیانو تبدیل میکند. تفاوت الگوی حلقهها در درختان مختلف، به هر درخت آهنگی ویژه و منحصر به فرد میبخشد. آلبوم موسیقی به دست آمده از این ابداع درختی-موسیقایی، نام با مسمای «سالها» (Years) نامیده شده و در آن آواز درختان صنوبر، زبانگنجشک، بلوط، افرا، توسکا، گردو و راش به گوش خواهد رسید.
قسمتی از موسیقی «سالها» را ببینید و بشنوید:
موضوعات مرتبط: پرونده ویژهزیست شناسی
برچسبها: «سالها» صدای عمر درختان استویدئو
فوتبال:
فوتبال (به انگلیسی: Football) یک ورزش تیمی و محبوبترین بازی در بیشتر کشورهای جهان استکه توسط دو تیم یازده نفره متشکل از بازیکنان فوتبال با یک توپ فوتبال بر روی چمن طبیعی یا مصنوعی با هدف گلزدن انجام میگیرد. یازده بازیکن هر تیم شامل چند مهاجم، هافبک، مدافع و یک دروازهبان میشوند که توسط سرمربی در زمین چیده میشوند و مانند یک سیستم عمل میکنند که سیستم فوتبال نامیده میشود. امروزه بیش از ۲۵۰ میلیون فوتبالیست در بیش از ۲۰۰ کشور وجود دارند.
قدمت فوتبال به چندین سدهٔ پیش از میلاد و به چین بازمیگردد که به تدریج در یونان و روم نیز رواجیافت. فوتبال مدرن امروزی نیز در سال ۱۸۶۶ در مدارس انگلستان شکلگرفت و به تدریج گسترهٔ پراکندگی آن همهٔ جهان را زیر پوشش خود قرارداد. با شکلگیری سازمان فیفا در سال ۱۹۰۴ و ایجاد رقابت جام جهانی فوتبال، این ورزش بسیار گستردهتر شد.
طول زمین فوتبال ۹۰ تا ۱۲۰ متر و عرض آن ۴۵ تا ۹۰ متر است. فوتبال در دونیمه ۲۰ تا ۴۵ دقیقهای انجام میگیرد و در بازیهای حذفی و رفت و برگشتی گاهیاوقات، وقتهای اضافه و پنالتی نیز به آن افزوده میگردد. فوتبال ضوابطی دارد که قوانین فوتبال نامیده میشوند و نمیتوان بر خلاف آنها عملکرد. سازمان فیفا علاوه بر فوتبال، نهاد رسمی ورزشهای فوتسال و فوتبال ساحلی نیز میباشد و کنفدراسیونهای قارهای یوفا، اِیاِفسی، سیاِیاِف، کونکاکاف، کونمبول و اُاِفسی از زیرشاخههای فیفا هستند.
جام جهانی فوتبال از بزرگترین رویدادهای ورزشی جهان است که هر چهارسال یکبار در یکی از کشورهای جهان روی میدهد. علاوه بر این، مسابقات بینالمللی دیگری مانند بازیهای المپیک تابستانی، جام کنفدراسیونها، جام باشگاههای جهان، جام ملتهای اروپا و لیگ قهرمانان اروپا نیز رایج است. لیگهای متعددی ازجمله لا لیگا و لیگ برتر انگلستان در کشورهای مختلف بهوجود آمدهاند که نوعی مسابقات داخلی محسوب میشوند. فوتبال بانوان نیز از اواخر سدهٔ نوزدهم میلادی به راهافتاد. فیفا ادعا میکند که وظیفهٔ محافظت بازیکنان از زورافزایی را بهخوبی انجام میدهد و فوتبال، از زورافزایی پاک است. در سال ۲۰۰۴، فیفا یک منشور اخلاقی برای اجرای بازیهای جوانمردانه بهتصویب رساند. اما در سال ۲۰۰۶، این منشور بازنگریشد و منجر به تشکیل نهاد قضایی سوم فیفا شد.
موضوعات مرتبط: پرونده ویژهورزش
برچسبها: فوتبالfootball
ببر سیبری (Panthera tigris altaica):
ببر سیبری (Panthera tigris altaica) یا ببر آمور یکی از زیرگونههای ببر است که در گذشته در بخشهای وسیعی از شرق و مرکز آسیا و شرق روسیه میزیست اما امروزه تنها در منطقهٔ حفاظت شدهای در شرق سیبری زندگی میکند. ببر سیبری بزرگترین زیرگونهٔ ببر و بزرگترین گربهسان زندهٔ جهان است. ببر منقرضشده مازندران (ببر خزر) نزدیکترین نوع ببر به ببر سیبری است و مطالعات ژنتیکی جدید حکایت از آن دارد که این دو را حتی میتوان یک زیرگونه محسوب کرد.
ببر سیبری در دهه ۱۹۳۰ در آستانه انقراض قرار داشت و تعداد آنها تنها به بیست تا سی ببر کاهش یافته بود. اما این حیوان به طرزی باورنکردنی از انقراض قریبالوقوع رهایی جست و جمعیت آن تا سال ۲۰۱۰ به حدود ۳۶۰ ببر رسید. ببر سیبری با توجه به همین افزایش جمعیت از سال ۲۰۱۰ از بالاترین ردهٔ حفاظتی یعنی «به شدت در معرض خطر» خارج شده و در یک رده پایینتر یعنی «در خطر انقراض» قرار گرفته است. ببرهای سیبری تنوع ژنتیکی بسیار پائینی دارند که این به دلیل کاهش شدید جمعیت این حیوان در دهه ۱۹۴۰ و تعداد اندک توله ببرهایی است که به بلوغ میرسند. ضمن اینکه بیشتر از ۹۰ درصد ببرهای سیبری در منطقه کوهستانی سیخوته آلین زندگی میکنند و تبادل ژنتیکی اندکی با گروههای کوچکتر ببر سیبری در جنوب غربی استان پریموری دارند.[۱]
تازهترین مطالعات ژنتیکی بر روی میتوکندری دیانای به جای مانده از ببرهای مازندران و نمونههای زنده ببر سیبری نشان داده که نیای ِ مشترک این دو نوع ببر در شرق چین میزیسته و سپس از مسیر راه ابریشم-گانسو وارد آسیای میانه شده و بعداً گروهی از آنها به سوی شرق سیبری و منطقه آمور رفته و ببر سیبری امروزین را شکل دادهاند.
محل سکونت ببرهای سیبری در قسمت جنوبی شمال شرق روسیه در کنار رودخانه آمور و مرز روسیه با چین و کره شمالی است. تعداد کمی از ببر سیبری در چین هم سکونت دارند اما این جمعیت کوچک نمیتواند مستقل از جمعیت روسی به حیات خود ادامه دهد. یعنی بقای این ببرها در چین وابسته به جابجایی ببرها در طول مرز چین و روسیه است. مشخص نیست که آیا هنوز هم این ببر در کره شمالی حضور دارد یا در آنجا کاملاً منقرض شدهاست.
ببر سیبری حیوانی قلمروطلب است و قلمروهای بسیار وسیعی را به خود اختصاص میدهد. قلمرو ببرهای نر سیبری تا چهار هزار مایل مربع هم گزارش شدهاست. اما اغلب و به طور میانگین قلمرویی تا حدود 600 تا 1080 مایل مربع(1554 تا 2797 کیلومتر مربع) را قلمرو خود قرار میدهند و قلمرو ببرهای ماده نیز کمی کوچکتر ار آن میباشد.[۲]
موضوعات مرتبط: پرونده ویژهجغرافیازیست شناسی
برچسبها: ببر سیبری(Panthera tigris altaica)
قضیهٔ فیثاغورس:
قضیهٔ فیثاغورس در هندسه و فضای اقلیدسی بخشی از صورت کلی قانون کسینوسها هنگامی که زاویهٔ بین دو بردار ۹۰ درجهاست میباشد. این قضیه به نام ریاضیدان یونانی فیثاغورس نامگذاری شدهاست. به سخن دیگر در یک مثلث راستگوشه (قائم الزاویه) همواره مجموع توانهای دوم دو ضلع برابر با توان دوم ضلع سوم است.
قانون کسینوسها بیان میکند که اگر دو بردار (یا خط) a و b در راس O تشکیل یک زاویه با نام A بدهند بردار مجموع از رابطهٔ بدست میآید.
a۲ + b۲ = c۲
وارون این قضیه نیز درست است، به عبارت دیگر، اگر a۲ + b۲ = c۲باشد، مثلث قائمالزاویه است. اثبات عکس قضیه فیثاغورس را به اقلیدس نسبت دادهاند.
اثبات با استفاده از بازچینی:
در نگارهٔ پویای سمت چپ، مساحت کل و مساحت مثلثها همگی ثابت است. بنابراین، مساحت کل ناحیهٔ سیاه رنگ، ثابت است. اما ناحیهٔ اصلی سیاه رنگ با ضلع c را میتوان به دو مربع با ضلعهای a و b تقسیم کرد و نشان داد که: a۲ + b۲ = c۲.
اثبات دوم با استفاده از نگارهٔ پویای میانی است. مربع بزرگ اول، مساحتی برابر با c۲ دارد با کنار هم قرار دادن چهار مثلث راستگوشهٔ یکسان و به دلیل اختلاف طول ضلع مثلثها، یک مربع کوچک میان آنها و در مرکز مربع بزرگ باقی میماند. اگر یک بار دیگر نگاه کنیم میبینیم که با جابجایی مثلثها، دو مستطیل با ضلعهای a و b تشکیل شدهاست. با ادغام مربع کوچک میانی با یکی از مستطیلها، دو مستطیل به دو مربع تبدیل خواهد شد و مساحت هریک از آنها برابر با a۲ و b۲ خواهد بود. بنابراین c۲ = a۲ + b۲. است.
نگارهٔ سوم سمت راست، نیز خود یک اثبات است. همان گونه که در نگاره نمایش داده شدهاست، دو مربع بالایی، با سایههای آبی و سبز به چندین بخش تقسیم شدهاند. اگر این قسمتهای سایهخورده را کنار هم بچینیم میبینیم که مربع پایینی روی وتر را به خوبی پر میکنند؛ عکس این مطلب نیز برقرار است یعنی مربع پایینی که روی وتر تشکیل شده را میتوان چنان قسمت کرد که دو مربع بالایی به خوبی با این قسمتها پر شود. با این کار نشان دادیم که مساحت مربع بزرگ برابر است با مجموع مساحتهای دو مربع کوچک.
موضوعات مرتبط: پرونده ویژهریاضیات
برچسبها: فیثاغورساثبات قضیه
یک برخال سهبعدی از مجموعه مندلبرو میباشد که بوسیله دانیل وایت و پاول نایلاندر ساخته شدهاست. این برخال با استفاده از دستگاه مختصات کروی حاصل میگردد.
موضوعات مرتبط: پرونده ویژهریاضیات
برچسبها: برخال مندلبرو
نگاره ریاضی(فرامکعب):
در هندسه، به همتای چهاربعدی یک مکعب (سهبُعدی) تِسِرَکت یا فرامکعب میگویند.حرکت در راستای بعد چهارم یک تسرکت، نماینده تغییر شکل کرانمند مکعب در جریان زمان است.
موضوعات مرتبط: پرونده ویژهریاضیات
برچسبها: فرامکعب
شیر (نام علمی: Panthera leo): پستانداری گوشتخوار از سردهٔ پلنگمانندهای خانوادهٔ گربهسانان است. با بدنی بزرگ که وزنش در میان نرها گاه به ۲۵۰ کیلوگرم میرسد؛ این جانور نیرومند دومین عضو بزرگجثهٔ سردهٔ خود پس از ببر است. شیر به خاطر بدن بزرگ و هیبت و چالاکیش در هنگام شکار لقب «سلطان جنگل» را به خود گرفته؛ اگرچه بیشتر در مناطق ساوانایی آفریقا زندگی میکند و تنها تعداد کمی از آن در جنگل گیر در هندوستان یافت میشوند. آنها طعمههای گوناگونی را بهعنوان خوراک اختیار میکنند که شامل بیشتر جفتسمان بومی آفریقا و بهندرت جانداران بزرگی چون فیل و زرافه میشوند.
با آنکه در گذشته شیرها در آفریقا، خاورمیانه، و جنوب آسیا (از جمله ایران) به فراوانی یافت میشدند، امروزه تعداد محدودی از آنها در آفریقا و آسیا باقی ماندهاند که جمعیتشان به سوی کمتر شدن پیش میرود. در حال حاضر اتحادیه بینالمللی حفاظت از محیط زیست وضعیت بقای گونهٔ شیر را در حالت آسیبپذیر طبقهبندی کردهاست.
شیرها ساختار اجتماعی مشخصی دارند که بر پایهٔ تشکیل گروهی به سرپرستی یک تا سه نر و تعدادی ماده به همراه تولههایشان است. آنها به صورت گروهی به شکار میروند و شکارکردن بیشتر بر دوش شیرهای ماده است. با آنکه شیرهای نر شکار نمیکنند اما وظیفهٔ محافظت از گروه و قلمرو آن را بر دوش دارند؛ ناحیهای که میتواند تا ۲۶۰ کیلومتر مربع را پوشش دهد.
به این جانور با ابهت از دیرباز تا کنون در فرهنگ و ادبیات ملل گوناگون جهان توجه شده است. نگارههای غار در لاسکو فرانسه نخستین نقاشیهای یافت شده از شیر در جهانند که مربوط به ۱۷٬۰۰۰ سال پیش هستند. به عنوان نمادی از پادشاهی و قدرت در طبیعت، تصویر شیر از دیرباز در فرهنگ ایرانی نمایندهٔ شاهنشاهی بوده و اشاره به آن در طول تاریخ از سنگنگارههای تخت جمشید تا پرچم ایران و خاندان شاهنشاهی پهلوی دیده میشود.
منبع:
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%28%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%29
موضوعات مرتبط: پرونده ویژهجغرافیازیست شناسی
برچسبها: شیرگربه سان
قدرت خارق العاده ی عنکبوت ها در شنوایی
شامپو چگونه ساخته می شود؟
جدیدترین جلد دانستنیها
چگونه موجودات غولپیکر به بالاترین حد اندازه فیزیکی میرسند
این روزها همه از فیزیک کوانتومی صحبت می کنند!
اگر به گاوها توتفرنگی بدهیم شیرتوتفرنگی تولید میکنند؟
کدام نوع اطلاعات عمومی به درد بخور است؟
در میان ستارگان؛ سفر در زمان به بهانه جلسه نقد و بررسی فیلم در میان ستارگان
دانستنیها
منابع ما:
برق توی سیم با چه سرعتی حرکت میکند؟
چرا آب معدنی تاریخ انقضا دارد؟
چرا سکسکه میکنیم؟سکسکه یعنی انقباض تشنجی و شدید ماهیچههای تنفسی که با پایین رفتن غیرعادی دیافراگم
چرا فلفل دهان را میسوزاند؟
موسیقی
عینک
جبر
اطلس جدیدی درباره نشانههای فیزیولوژیک بدن در حین بروز احساسات