عرفان خسروی | حتما پیش آمده مبهوت صدای طبیعت شده باشید؛ صدایی که شما را به یاد چشمه‌های زلال و آسمان آبی و گیاهان شاداب می‌اندازد، یا شاید صدای دریا که کنار ساحل، نفس را برای چند لحظه در سینه حبس می‌کند و اگر ساحلی در نزدیکی‌تان نبود، می‌گویند صدفی که سوغاتی ساحل باشد، همان صدا را در خود دارد.
البته واقعیت این است که صدای صدف، در حقیقت صدای گردش خون داخل گوش شماست که به کمک صدف تشدید می‌شود، ولی چون صدف حس و حال ساحل را به یاد شما می‌آورد و خون شما هم مثل آب دریا، خروشان و سیال است، نتیجه دست کمی از شنیدن صدای ساحل ندارد.
حالا تصورش را بکنید که امکان شنیدن صدای عمر درختان برای شما فراهم شود؛ یعنی همان صدایی که طی فصل‌ها و سال‌ها، از قطور شدن بند به بندِ حلقه‌های تنه درختان به گوش می‌رسد، برای شما قابل شنیدن شود. البته برای این کار امکان چسباندن تنه درختان به در گوش چندان عملی نیست، ولی اگر حلقه‌های رشد تنه درختان را مثل صفحه‌های موسیقی، پخش کنیم چه؟ آیا در این صورت ممکن است صدای آوازی را بشنویم که اِنت‌ها (درخت‌های سخن‌گو و متحرک سرزمین میانه در داستان ارباب حلقه‌ها) برای همسران گم‌شده خود زمزمه می‌کردند؟
صدای اِنت‌ها را شاید نه، اما حلقه‌های رشد تنه درختان اطلاعات ارزشمندی درباره سن درختان، نیز شرایط محیط زیست درختان، از جمله سطح بارش، بیماری‌ها و حتی آتش‌سوزی‌ها به دانشمندان می‌دهد. حلقه‌هایی که رنگ‌های روشن دارند از وفور نعمت و رشد سریع درختان حکایت می‌کنند و حلقه‌های تیره‌رنگ از سختی و کم‌آبی و رشد اندک. به این ترتیب مقاطع درختان مختلف یک‌شکل نیستند و هرکدام قصه‌ای دارند، برای شنیده‌شدن.
بارتولوما تروبک (Bartholomäus Traubeck) هنرمند جوانی است (goo.gl/vX6kC8) که سه سال پیش تصمیم گرفت صدای عمر درختان را به گوش بقیه آدم‌ها برساند و این کار را کرد. او دستگاهی اختراع کرد که الگوهای رنگی مقطع تنه درختان را مانند یک گرامافون به صدا تبدیل می‌کند؛ اما این گرامافون به جای استفاده از سوزن، از دوربینی دقیق استفاده می‌کند که راه‌های چوب و حلقه‌های رشد را پایش می‌کند و با استفاده از الگوریتمی ریاضی به نت‌های پیانو تبدیل می‌کند. تفاوت الگوی حلقه‌ها در درختان مختلف، به هر درخت آهنگی ویژه و منحصر به فرد می‌بخشد. آلبوم موسیقی به دست آمده از این ابداع درختی-موسیقایی، نام با مسمای «سال‌ها» (Years) نامیده شده و در آن آواز درختان صنوبر، زبان‌گنجشک، بلوط، افرا، توسکا، گردو و راش به گوش خواهد رسید.

 قسمتی از موسیقی «سال‌ها» را ببینید و بشنوید: